نقشه سیم‌کشی جرثقیل سقفی تک فاز و سه فاز
جرثقیل سقفی یک سیستم پیچیده است که برای انتقال بارهای سنگین در محیط‌های صنعتی استفاده می‌شود. یکی از مهم‌ترین بخش‌های این سیستم، سیم‌کشی و کابل‌کشی صحیح است که باعث عملکرد درست و ایمن جرثقیل می‌شود. سیم کشی جرثقیل سقفی شامل مدل‌های تک فاز و سه فاز است. در این راهنما، مدار الکتریکی هر دو نوع را بررسی می کنیم.
نقشه سیم‌کشی جرثقیل سقفی چیست؟
نقشه سیم‌کشی جرثقیل، یک راهنمای تصویری برای مشخص کردن مسیر کابل‌ها و نحوه اتصال آن‌ها به موتور، ترولی، ریموت کنترل، سنسورها و تابلو برق است. این نقشه باعث می‌شود که نصب و عیب‌یابی جرثقیل راحت‌تر انجام شود.
انواع نقشه‌های سیم‌کشی جرثقیل سقفی
- نقشه سیم‌کشی جرثقیل سقفی تک پل (تک‌جرثقیله)
- نقشه سیم‌کشی جرثقیل سقفی جفت پل (دو‌جرثقیله یا سیستم همزمان)
- نقشه سیم‌کشی برای جرثقیل‌های دارای درایو اینورتر
برای شرح کامل نقشه سیم‌کشی وینچ برقی جرثقیل سقفی، به دانش اولیه‌ای در زمینه برق نیاز دارید. همچنین، آشنایی با استاندارد و اصطلاحات تخصصی این حوزه بسیار مفید خواهد بود.نقشه سیم‌کشی جرثقیل سقفی سه فاز، یک سند فنی بسیار مهم است که تمام اتصالات الکتریکی و مدارهای فرمان این دستگاه را به صورت شماتیک نمایش می‌دهد. این نقشه برای نصب، عیب‌یابی و تعمیر جرثقیل از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.
نقشه مدار فرمان جرثقیل سقفی یکی از بخش‌های مهم طراحی و نصب سیستم‌های کنترل جرثقیل است. این مدار وظیفه کنترل حرکت‌های مختلف جرثقیل شامل بالا و پایین بردن قلاب، حرکت طولی (ترولی) و حرکت عرضی (کِرین) را بر عهده دارد.
مدار فرمان جرثقیل سقفی
مدار فرمان جرثقیل سقفی مجموعه‌ای از تجهیزات و اتصالات الکتریکی است که برای کنترل حرکت‌های مختلف جرثقیل سقفی (بالا و پایین بردن بار، حرکت طولی و عرضی) استفاده می‌شود. مدار جرثقیل سقفی شامل اجزایی مانند شستی‌ها، جوی‌استیک، کنتاکتورها، رله‌ها، لیمیت سوییچ‌ها و تجهیزات حفاظتی است که با هماهنگی یکدیگر، امکان کنترل ایمن و دقیق جرثقیل را فراهم می‌کنند.
عملکرد مدار فرمان به این صورت است که با فشردن دکمه‌ها یا جوی‌استیک، سیگنال‌های الکتریکی به مدار ارسال شده و کنتاکتورها یا درایوهای کنترلی فعال می‌شوند. این امر باعث حرکت موتورهای مربوطه در جهت مورد نظر می‌شود. همچنین، وجود تجهیزات حفاظتی مانند فیوزها، رله‌های اضافه‌بار و لیمیت سوییچ‌ها، از بروز حوادث و آسیب‌های احتمالی جلوگیری می‌کند.
مدار فرمان می‌تواند به‌صورت ساده (کنترل مستقیم با کنتاکتور) یا پیشرفته (با استفاده از درایو فرکانس متغیر VFD برای کنترل سرعت و حرکت نرم‌تر) طراحی شود. طراحی صحیح و اصولی این مدار نقش مهمی در بهبود عملکرد، افزایش طول عمر تجهیزات و حفظ ایمنی اپراتور و بار دارد.
تفاوت سیم‌کشی جرثقیل سقفی تک‌فاز و سه‌فاز
سیم‌کشی جرثقیل سقفی به دو نوع تک‌فاز و سه‌فاز تقسیم می‌شود که هر کدام کاربردها و ویژگی‌های خاص خود را دارند. انتخاب بین این دو مدل بستگی به ظرفیت بار، منبع تغذیه، و شرایط کاری دارد. در ادامه، تفاوت‌های این دو سیستم را بررسی می‌کنیم.
جرثقیل سقفی تک‌فاز
ویژگی‌ها:
✅ مناسب برای بارهای سبک و کاربردهای صنعتی کوچک
✅ معمولاً از برق 220 ولت تک‌فاز استفاده می‌کند
✅ کنترل ساده‌تر و هزینه نصب پایین‌تر
✅ توان و ظرفیت محدود در مقایسه با مدل‌های سه‌فاز
مدار جرثقیل سقفی تک فاز
- دارای دو سیم برق (فاز و نول) به همراه سیم ارت برای ایمنی
- استفاده از کنتاکتور تک‌فاز برای قطع و وصل جریان
- برخی مدل‌ها دارای خازن راه‌انداز برای افزایش گشتاور موتور هستند.
- کنترل با کلید آویز ساده یا ریموت کنترل تک‌فاز انجام می‌شود.
کاربردها:
- انبارها و کارگاه‌های کوچک
- فروشگاه‌های ابزار و تجهیزات
- جرثقیل‌های پرتابل و موقتی
جرثقیل سقفی سه‌فاز
ویژگی‌ها:
✅ مناسب برای بارهای سنگین و کاربردهای صنعتی بزرگ
✅ از برق 380 ولت سه‌فاز استفاده می‌کند
✅ راندمان بالاتر، استهلاک کمتر، و کارایی بیشتر نسبت به مدل تک‌فاز
✅ نیاز به تابلو برق پیشرفته‌تر و سیستم حفاظتی قوی‌تر
مدار سیم‌کشی جرثقیل سقفی سه فاز
- دارای سه سیم فاز (R، S، T) و سیم نول و ارت
- استفاده از کنتاکتورهای سه‌فاز برای کنترل مدار
- امکان به‌کارگیری درایو فرکانس متغیر (VFD) برای کنترل سرعت
- کنترل با جوی‌استیک صنعتی، شاسی آویز سه‌فاز، یا ریموت کنترل صنعتی
کاربردها:
- صنایع بزرگ مانند فولاد، پتروشیمی، خودروسازی
- کارگاه‌های تولیدی و مونتاژ
- بنادر و مراکز بارگیری سنگین
مقایسه کلی بین سیم‌کشی تک‌فاز و سه‌فاز
اگر به دنبال یک جرثقیل سقفی برای بارهای سبک و محیط‌های کوچک هستید، مدل تک‌فاز گزینه مناسبی است. اما برای ظرفیت‌های بالا و کار صنعتی مداوم، جرثقیل سقفی سه‌فاز عملکرد بهتری دارد. در هر دو حالت، رعایت استانداردهای ایمنی و استفاده از تجهیزات مناسب در سیم‌کشی اهمیت زیادی دارد.
اجزای مهم در نقشه سیم‌کشی جرثقیل سقفی
- کابل‌های برق اصلی (تغذیه موتورهای حرکت عرضی و طولی)
- سیم‌های کنترل (اتصال به ریموت کنترل یا شستی فرمان)
- سیستم‌های ایمنی (سنسورها، لیمیت سوییچ‌ها و ارتینگ)
- اتصالات بین تابلو برق و قطعات دیگر
نقشه سیم‌کشی جرثقیل سقفی شامل اتصالات الکتریکی بین تابلو برق، موتورهای جرثقیل، سیستم‌های کنترلی و ایمنی است. این نقشه به تکنسین‌ها کمک می‌کند تا نحوه سیم‌کشی و عملکرد بخش‌های مختلف را درک کنند. در ادامه، اجزای مهم این نقشه را بررسی می‌کنیم:
۱. کابل‌های برق اصلی
این کابل‌ها وظیفه تأمین انرژی الکتریکی برای جرثقیل را دارند و معمولاً از تابلو برق به موتورهای مختلف کشیده می‌شوند.
✅ کابل ورودی برق (Main Power Supply Cable)
برق را از شبکه اصلی به تابلو برق جرثقیل منتقل می‌کند.
معمولاً ۳۸۰ ولت سه فاز برای موتورهای صنعتی است.
✅ کابل‌های خروجی تابلو برق (Outgoing Cables to Motors)
برق را از تابلو به موتورهای حرکت طولی، عرضی و بالابری منتقل می‌کنند.
بسته به توان و نوع موتور، سطح مقطع متفاوتی دارند.
✅ کابل‌های ارت (Grounding Cables)
برای جلوگیری از برق‌گرفتگی و ایمنی بیشتر استفاده می‌شود.
معمولاً به بدنه فلزی جرثقیل متصل می‌شود.
۲. سیم‌های کنترل
سیم‌های فرمان برای انتقال سیگنال‌های کنترلی به مدار فرمان جرثقیل استفاده می‌شوند.
✅ کابل‌های شستی فرمان (Push Button Control Wires)
برای کنترل دستی حرکت بالا، پایین، چپ و راست استفاده می‌شود.
معمولاً به صورت ۲۴ ولت یا ۴۸ ولت DC هستند تا ایمنی بالاتری داشته باشند.
✅ کابل‌های کنترل از راه دور (Wireless Control Cables) (در صورت استفاده از ریموت کنترل جرثقیل)
اتصال بین گیرنده بی‌سیم و تابلو برق را برقرار می‌کنند.
در مدل‌های مدرن، این ارتباط به‌صورت رادیویی (RF) انجام می‌شود.
۳.سیستم ایمنی
✅ کابل‌های سنسورها و لیمیت سوئیچ‌ها (Sensor & Limit Switch Wires)
برای ارسال سیگنال‌های قطع و جلوگیری از برخورد قلاب یا جرثقیل با موانع استفاده می‌شوند.
در نقاطی مانند انتهای مسیر حرکت طولی، عرضی و حد بالایی قلاب نصب می‌شوند.
۴. اتصالات تابلو برق و مدار فرمان
✅ سیم‌های ارتباطی بین کنتاکتورها و رله‌ها
برای کنترل موتورهای حرکت و تغییر جهت استفاده می‌شود.
معمولاً شامل سیم‌های AC و DC است.
✅ کابل‌های اینورتر (VFD Wiring) (در صورت استفاده از اینورتر برای کنترل سرعت)
این کابل‌ها بین تابلو برق و درایو فرکانس متغیر (VFD) نصب می‌شوند.
شامل کابل‌های فاز، نول، فرمان و سنسورهای مربوطه هستند.
✅ ترمینال‌های اتصال (Terminal Blocks)
برای دسته‌بندی و مرتب‌سازی سیم‌های برق و کنترل در داخل تابلو برق به کار می‌روند.
باعث عیب‌یابی و سرویس آسان‌تر سیم‌کشی می‌شوند.
نکات مهم در کابل‌کشی جرثقیل سقفی
- استفاده از کابل‌های مقاوم و استاندارد
- رعایت فاصله ایمن بین سیم‌ها و قطعات متحرک
- نصب صحیح سینی کابل و زنجیر کابل‌کش
- انجام تست‌های ایمنی قبل از راه‌اندازی
→ اگر به دنبال نقشه سیم‌کشی مخصوص جرثقیل خود هستید، با ما تماس بگیرید.
مدارهای رایج در جرثقیل سقفی
نقشه مدار فرمان وقدرت جرثقیل سقفی
مدار فرمان و مدار قدرت در سیم کشی جرثقیل سقفی
نقشه برق جرثقیل سقفی بیشتر جنبه کلی و تحلیلی دارد و می‌تواند شامل دیاگرام‌های قدرت، کنترل، مدار فرمان و حتی توضیحات کلی در مورد سیستم برق باشد.
نقشه سیم‌کشی جرثقیل سقفی بیشتر روی مسیر فیزیکی سیم‌ها، کانال‌کشی، مسیرهای عبور کابل‌ها و محل دقیق قطعات مثل جعبه تقسیم‌ها، تابلو برق و سنسورها تمرکز می‌کند. یعنی نقشه سم کشی بیشتر از دید اجرا و نصب و جزئیات فیزیکی کابل‌هاست، در حالی که نقشه برق از دید فنی و تئوری سیستم برق و کنترل می‌باشد.
- مدار قدرت: شامل کنتاکتورهای اصلی که برق سه‌فاز را به موتورهای بالابر، طولی و عرضی منتقل می‌کنند.
- مدار فرمان: کنترل‌کننده‌ای که دستورات اپراتور را دریافت و به کنتاکتورها ارسال می‌کند.
- مدار ایمنی: شامل رله‌های حفاظتی، لیمیت سوئیچ‌ها و سیستم توقف اضطراری.
نقشه مدار قدرت جرثقیل سقفی → به بخش اصلی تأمین انرژی الکتریکی برای موتورهای حرکت طولی، عرضی و بالابر اشاره دارد. این مدار شامل کلید اصلی، فیوزها، کنتاکتورها، بیمتال‌ها، ترانسفورماتور، و اتصالات سه‌فاز است که برق مورد نیاز موتورها را تأمین و از آن‌ها در برابر اضافه‌بار یا اتصال کوتاه محافظت می‌کند. مدار قدرت مستقیماً به موتور متصل شده و از طریق مدار فرمان کنترل می‌شود.
نقشه مدار فرمان جرثقیل سقفی → فقط به بخش فرمان و کنترل جرثقیل اشاره دارد، یعنی بخش‌هایی مثل ریموت، شاسی آویز، کنتاکتورها، رله‌ها و درایوها که وظیفه کنترل حرکت را دارند.
مدار استاندارد کنترل جرثقیل
- جوی‌استیک صنعتی یا پندانت کنترل → فرمان را به مدار فرمان ارسال می‌کند.
- مدار فرمان 24 ولت یا 48 ولت AC/DC → ایمن‌تر از مدار مستقیم 380 ولتی است.
- مدار اینورتر (VFD) → در برخی مدل‌ها برای کنترل نرم‌تر سرعت استفاده می‌شود.
اهمیت نقشه سیم‌کشی جرثقیل سقفی
جرثقیل‌های سقفی به ویژه نوع سه فاز، دارای سیستم‌های الکتریکی پیچیده‌ای هستند که شامل موتورهای مختلف، کلیدها، کنتاکتورها، سنسورها و … می‌باشد. نقشه به شما کمک می‌کند تا این پیچیدگی را درک کرده و به راحتی با آن کار کنید.
- با استفاده از نقشه، سیم‌کشی جرثقیل به صورت دقیق و بدون خطا انجام می‌شود.
- در صورت بروز مشکل، با بررسی نقشه می‌توان به سرعت محل عیب را شناسایی کرد.
- با داشتن نقشه، می‌توان از بروز حوادث ناشی از برق گرفتگی جلوگیری کرد.
- نقشه برای تعمیر و نگهداری جرثقیل استفاده می‌شود.
نکاتی که در خواندن نقشه سیم کشی جرثقیل حائز اهمیت است :
کار با برق خطرناک است. قبل از هرگونه کار روی سیستم الکتریکی وینچ، حتماً برق را قطع کرده و از تجهیزات ایمنی استفاده کنید.
- قبل از مطالعه نقشه، با استانداردها آشنا شوید.
- رنگ‌های مختلف برای نشان دادن انواع سیم‌ها (مثلاً فاز، نول، زمین) استفاده می‌شود.
- برای انجام هرگونه کار روی سیستم الکتریکی وینچ، حتماً از یک تکنسین برق مجرب کمک بگیرید.
- توضیحات اضافی در نقشه می‌تواند به درک بهتر مدار کمک کند.
- استفاده از نرم‌افزارهای تخصصی می‌تواند در درک بهتر نقشه به شما کمک کنند.
سوالات متداول نقشه سیم‌کشی وینچ برقی
1.تفاوت نقشه سیم‌کشی تک فاز و سه فاز چیست؟
نقشه سه فاز شامل سه فاز برق می‌باشد وپیچیده‌تر است.
2.چگونه می‌توان یک نقشه سیم‌کشی جرثقیل را خواند؟
حتما باید تخصص برق در زمینه خواندن نقشه سیم کشی برق داشته باشید که بتوانید با مطالعه استانداردها، دنبال کردن خطوط عملیات یکه نقشه سیم کشی جرثقیل را بخوانید.
3.آیا می‌توان خودم نقشه سیم‌کشی جرثقیل را تغییر داد؟
خیر، هرگونه تغییر در نقشه باید توسط یک کارشناس می‌باشد.
اگر سوال دیگری در مورد نقشه سیم‌کشی وینچ برقی و خرید لوازم جرثقیل سقفی دارید، با کارشناسان وزنه پل فلز تماس حاصل فرمایید تا بهترین مشاوره را در خصوص سیم کشی جرثقیل دریافت نمایید.
برای دریافت اطلاعات دقیق‌تر نوع وینچ – ظرفیت باربری – نوع موتور – نوع کنترل و موارد دیگر را در اختیار کارشناسان ما قرار دهید تا تا پاسخ دقیق‌تری به شما دهند.